Zwolnienie przedmiotowe z VAT - kto może z niego skorzystać?

Wróć do listy artykułów

Konieczność opłacania podatku VAT dotyczy w różnym stopniu większości przedsiębiorców. Zdarzają się jednak pewne wyjątki od tej reguły. Warto je dokładnie poznać, by sprawdzić, czy w przypadku konkretnej firmy przysługuje niższa stawka lub całkowite zwolnienie z VAT oraz czy rzeczywiście jest to opłacalne dla danego przedsiębiorcy.

Z tego artykułu dowiesz się:

• kim jest podatnik VAT czynny i bierny?
• czym różni się zwolnienie przedmiotowe i podmiotowe z VAT,
• kto może z nich skorzystać,
• jakie są ograniczenia i limity,
• co zrobić, by skorzystać ze zwolnienia z VAT?

Możliwość obniżenia kwoty podatku należnego lub zwolnienia VAT

Podatek VAT jest jednym z podstawowych podatków, który dotyczy w zasadzie wszystkich podatników. Pobiera się go od tak zwanej wartości dodanej w przypadku towarów i usług.

VAT zalicza się do podatków pośrednich, czyli takich, które nalicza się na każdym etapie obrotu towarami (przy każdej sprzedaży lub odsprzedaży). By uniknąć podwójnego opodatkowania i nakładania się podatku, ustawodawca stworzył mechanizm odliczeń dla kwot pobranych przy wcześniejszych transakcjach, z czego korzysta wielu przedsiębiorców.

Obecnie w Polsce obowiązuje kilka stawek podatku: 23% (stawka podstawowa), 8% i 5% (stawki obniżone), stawka 0% i stawka zwolniona. Większość podatników, zgodnie z przepisami musi odprowadzać VAT do odpowiedniego urzędu skarbowego. Od tej zasady istnieje jednak szereg wyjątków.

Czynny podatnik VAT a podatnik VAT bierny – podstawowe różnice

Gdy zakłada się działalność gospodarczą, decyduje się o tym, czy będzie się podatnikiem VAT, poprzez złożenie formularza VAT-R, jeśli dany przedsiębiorca nie może lub nie chce skorzystać ze zwolnienia. Taki podmiot staje się czynnym podatnikiem VAT i musi płacić podatek od sprzedanych towarów i usług.

Jeśli podatnik nie złoży formularza VAT-R staje się podatnikiem biernym, czyli zwolnionym z konieczności odprowadzania podatku VAT. Jest to równoznaczne z brakiem możliwości odliczenia tego podatku od swoich zakupów. Z drugiej strony nie musi on składać deklaracji VAT w urzędzie, ani przesyłać jednolitego pliku kontrolnego JPK, co znacznie ułatwia bieżące prowadzenie firmy.

Zwolnienie przedmiotowe z VAT a możliwość zwolnienia podmiotowego – czym się różnią?

Możliwość obniżenia kwoty podatku należnego VAT zależy od specyfiki prowadzonej działalności oraz sprzedawanych towarów i usług. A kiedy da się skorzystać ze zwolnienia?

W polskim systemie podatkowy obowiązują dwa rodzaje zwolnienia z VAT. Pojawiają się opcje:

• zwolnienia podmiotowego,
• zwolnienia przedmiotowego.

Zwolnienie podmiotowe – dla kogo?

Opcja zwolnienia podmiotowego, zgodnie z ustawą o VAT, dotyczy grupy przedsiębiorców, którzy przede wszystkim spełniają warunek dotyczący wielkości obrotów ze sprzedaży opodatkowanej w danym roku rozliczeniowym. Nie mogą one przekroczyć łącznie 200 000 zł. Pamiętajmy, że z możliwości zwolnienia podmiotowego można zrezygnować i znów stać się czynnym podatnikiem VAT.

Z takiej ulgi mogą też korzystać osoby dopiero rozpoczynające prowadzenie działalności gospodarczej, jeśli przewidywana wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczy podanego powyżej limitu.

Warto przypomnieć, że w przypadku wyliczania limitu do zwolnienia z podatku VAT podmiotowego, nie są uwzględniane:

• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów,
• odpłatne świadczenie usług zwolnionych z podatku (chyba że czynności te mają charakter pomocniczy),
• przychody ze sprzedaży niematerialnych i prawnych wartości oraz środków trwałych podlegających amortyzacji,
• sprzedaże wysyłkowe na terenie kraju lub z kraju.

Ponadto należy mieć świadomość, że nie każda firma ma prawo do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego, nawet pomimo spełnienia limitu. Dotyczy to branż, zajmujących się obrotem konkretnymi typami towarów lub usług, w tym między innymi:

• sprzedaży hurtowej i detalicznej części i akcesoriów samochodowych,
• handlu kosmetykami,
• towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym,
• sprzedaży wyrobów i złomu z kamieni i metali szlachetnych,
• usług jubilerskich,
• factoringu.

Zwolnienie przedmiotowe z podatku VAT – dla kogo jest przeznaczone?

Drugim rodzajem zwolnienia z podatku VAT jest zwolnienie przedmiotowe, które w odróżnieniu od pierwszego typu jest zwolnieniem obligatoryjnym. Nie jest ograniczone czasowo, ani nie wprowadza limitów kwotowych Dotyczy ono nie konkretnej firmy, a specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej, świadczącej konkretny rodzaj usług lub sprzedającej towary zaliczane do konkretnej grupy.

Katalog usług zwolnionych w tym przypadku z VAT można znaleźć w Ustawie o VAT (art. 43). Pojawia się w nim choćby świadczenie usług związanych z:

• medycyną,
• finansami,
• edukacją.

Nie tylko ulgi w zakresie usług objętych akredytacją, czyli różne rodzaje usług objętych zwolnieniem

Jakie podmioty mogą zatem korzystać ze zwolnienia przedmiotowego z podatku VAT?

W branży medycznej taka ulga przysługuje podmiotom zajmującym się usługami w zakresie opieki medycznej, zachowaniu i ratowaniu zdrowia lub dostawie towarów i usług ściśle z tymi usługami związanych. Zwolnienie przedmiotowe z VAT przysługuje choćby: lekarzom i stomatologom, pielęgniarkom i położnym, innym osobom, które wykonują zawód medyczny.

Do usług finansowych, które podlegają zwolnieniu przedmiotowemu z VAT zaliczają się transakcje związane z pośrednictwem, dotyczącym walut i banknotów, zarządzania funduszami inwestycyjnymi, kredytów i pożyczek, a także usługi ubezpieczeniowe.

Zwolnienie obejmuje też usługi edukacyjne i szkoleniowe. Wliczają się w to wszystkie jednostki objęte systemem oświaty (osoby prawne i fizyczne), prowadzące podmioty edukacyjne i wychowawcze (publiczne lub niepubliczne po wpisaniu do ewidencji prowadzonej przez samorząd terytorialny), a także nauczyciele prowadzący nauczanie prywatne. Dotyczy to także takiej działalności jak: usługi kształcenia zawodowego lub usługi nauczania języków obcych.

Zwolnienie z podatku VAT a inne opodatkowane sprzedaże w firmie

W wielu firmach zdarza się, że podmiot świadczy nie tylko usługi podlegające zwolnieniu przedmiotowemu z podatku VAT, ale także prowadzi działania opodatkowane.

W takiej sytuacji, jeśli tylko jest to możliwe, rozdziela się wydatki, przynależne do działalności opodatkowanej i tej, której przysługuje zwolnienie przedmiotowe z VAT. Jeżeli jednak nie da się przeprowadzić takiej selekcji, wówczas zgodnie z obrotem rocznym, oblicza się proporcję czynności opodatkowanych do tych objętych zwolnieniem. To ona służy do obliczenia kwoty opodatkowania w sprzedaży mieszanej.

Zwolnienie z VAT od towarów i usług – co można dzięki niemu zyskać?

O ile ze zwolnienia podmiotowego można zrezygnować, o tyle przedmiotowe zwolnienie z VAT jest obligatoryjne i bezterminowe. Dodatkowo, korzystając z niego, nie można równocześnie korzystać ze zwolnienia podmiotowego.

Warto zatem dokładnie poznać swoje prawa, zapoznać się z ustawą o VAT i sprawdzić, jakie możliwości ma się w ramach konkretnej działalności gospodarczej.

Artykuł nie stanowi porady prawnej, ani nie jest opinią prawną.