Zatrudnienie małżonka w firmie jednoosobowej - jak to zrobić?

W sektorze małych i średnich firm funkcjonuje spora grupa przedsiębiorstw rodzinnych. W takich podmiotach często dochodzi do sytuacji, gdy członkowie rodziny pracują ze sobą na mocy rozmaitych umów.

Wielu właścicieli działalności gospodarczych zastanawia się nad tym, czy zatrudnienie małżonka w firmie jednoosobowej na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenie jest możliwe i zgodne z prawem.

Często jest to rozwiązanie praktykowane i jak najbardziej w zgodzie z literą prawa. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z szeregu ograniczeń, które ze sobą niesie oraz obowiązków, które nakłada na przedsiębiorcę zatrudnienie żony w firmie męża.

Czy mąż może zatrudnić żonę? Zmiany w przepisach o zatrudnianiu członków rodziny

Zatrudnienie w jednoosobowej działalności gospodarczej członka rodziny (żony, męża, dziecka) jest jak najbardziej możliwe i chętnie korzysta z tego szerokie grono przedsiębiorców.

Wielu z nich odetchnęło z ulgą w zeszłym roku, gdy uległy zmianie przepisy określające zasady zatrudniania członków rodziny.

Przed 2019 rokiem wynagrodzenie wypłacane żonie lub mężowi nie stanowiło kosztów uzyskania przychodu. Na korzyść przedsiębiorców zmieniło się to dopiero ostatnio. Dzięki temu wynagrodzenie wypłacane z tytułu stosunku pracy, działalności artystycznej, umowy menedżerskiej lub praktyk absolwenckich dla członka rodziny stanowi już teraz koszt uzyskania przychodu w działalności gospodarczej. Jest on rozliczany dokładnie tak samo, jak w przypadku zatrudnienia dowolnego, innego pracownika.

Zatrudnienie małżonka w firmie jednoosobowej – składki ZUS

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku określa dokładnie zasady zatrudniania w firmie członków rodziny oraz sposobu zgłaszania ich do ubezpieczenia społecznego.

Wskazuje się w niej tak zwane „osoby współpracujące”. Status ten dotyczy osób współpracujących w działalności gospodarczej, które należą do najbliższej rodziny przedsiębiorcy (małżonek, dzieci własne i przysposobione, rodzice) i pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym. Osoby z tej listy należy zgłaszać do ubezpieczenia z kodem 05 11 00.

Kwestia współpracy członka rodziny pozostaje dość płynna. Uznaje się, że współpracą przy prowadzeniu działalności gospodarczej mogą być objęte osoby, które wspierają prowadzenie firmy przez znaczącą ilość czasu, ze sporą częstotliwością, a ich praca ma istotny ciężar gatunkowy dla funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Również pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym można interpretować wielorako. Dotyczy to oczywiście przede wszystkim tego samego adresu, ale także wspólnego budżetu czy wykorzystywania wypracowanych zysków dla realizacji wspólnych celów.

Jak wyglądają składki, gdy chcemy zatrudnić członka rodziny jako osobę współpracującą? Osoby współpracujące podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Warto zdawać sobie sprawę z tego, że współpraca członka rodziny dotyczy sytuacji, gdy jest on zatrudniony na umowę o pracę, ale także gdy pomaga nieodpłatnie. W obu przypadkach zachodzi obowiązek odprowadzania składek do ZUS. Niewywiązanie się z tego podlega odpowiedzialności karnej.

Zatrudnienie małżonka lub innych członków rodziny – podatek dochodowy

W przypadku zatrudnienia członka rodziny na podstawie umowy o pracę, jego wynagrodzenie podlega takiemu samemu opodatkowaniu jak w przypadku każdego innego pracownika. Przedsiębiorca musi zatem płacić zaliczki na podatek dochodowy oraz uwzględniać członka rodziny w deklaracjach podatkowych PIT-11 oraz PIT-4R/PIT8AR.

Jeżeli natomiast przedsiębiorca, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, korzysta z pomocy członka rodziny nieodpłatnie, uzyskuje przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Nie jest to jednak przychód opodatkowany – korzysta się w tym przypadku ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym.

Małe firmy rodzinne – zatrudnienie małżonka w firmie jednoosobowej

Małe firmy rodzinne stanowią znaczącą część przedsiębiorstw z sektora MŚP w naszym kraju. Często jest to rozwiązanie korzystne, pozwalające na sprawne budowanie firmy z osobami, do których właściciel biznesu ma pełne zaufanie.

W wielu przypadkach jest to model opłacalny także finansowo, zwłaszcza po zmianach przepisów, które weszły w życie w 2019 roku. Warto zatem rozważyć zatrudnienie małżonka jako osobę współpracującą dla lepszego rozwoju firmy.

Artykuł nie stanowi porady prawnej, ani nie jest opinią prawną.